دیتالاگر چیست؟

دیتالاگر Data logger یا همان ثبات ها و یا ثبت کننده اطلاعات، دستگاه یا تجهیزی است که وظیفه اصلی آن ذخیره اطلاعات سنسورها و ترانسمیترها در سطح فیلد و یا واحد های صنعتی کوچک و یا بزرگ است. شاید برای شما این سوال پیش آید که کاربرد دیتالاگر چیست؟ شما قصد دارید تا میزان دمای یک مخزن را به مدت ۱ سال ثبت کتید و بتوانید در زمانهای دیگر آن را تحلیل نمایید، یکی از کاربردهای دیتالاگر همین است که با اتصال سنسورهای دما به آن به سادگی می توانید طبق نیاز خودتان میزان دما را بر حسب زمان ذخیره نماید.

این داده ها می تواند در حافظه خود دستگاه ذخیره شود یا آنها را به صورت آنلاین به یک رایانه یا ایستگاه مانیتورینگ مخابره کند. نحوه ی خواندن اطلاعات ، تبادل اطلاعات و همگام سازی اطلاعات در دیتا لاگر ها بر اساس نیاز مشتری متفاوت است. گاهی اوقات اطلاعات دیتالاگر اطلاعات خام را مخابره می کند و در رایانه عملیات تبدیل صورت می پذیرد ، گاهی اطلاعات رقمی در دیتالاگر محاسبه و سپس ارسال می شود و گاهی نیز اطلاعات در دیتالاگر ذخیره می شود و در زمانهای مشخصی برای رایانه ارسال می شود ، در برخی از دیتالاگر ها نیز اطلاعات صرفا ذخیره می شوند و کاربر با استفاده از رابط های خود دیتالاگر می تواند داده ها را مرور نماید.

دیتالاگر ها یا داده نگار ها می توانند داده ها را به صورت 24 ساعته از سنسور ها جمع آوری و ثبت نمایند. از این داده ها می توان برای کنترل و مرور فرآیند ها استفاده نمود. امروزه دیتالاگر ها در صنایع مختلف کاربرد های فراوانی دارند. دیتالاگر ها بر اساس شرایط کاری و تکنولوژی ساخت ، کیفیت و طول عمر متغیری دارند. معمولا دیتالاگر های حرفه ای دارای درصد خطای بسیار کم و طول عمر چند ساله هستند. داده نگار یا دیتالاگر به مهندسین و متخصصان اچازه می دهد تا شرایط را کاملا تحت نظر بگیرند و کوچکترین تغییرات نیز از دید آنها پنهان نماند ، این در حالیست که دیگر نیازی به صرف وقت زیاد برای جمع آوری و بررسی داده ها ندارند و این عملیات می تواند طی چند کلیک در چند ثانیه صورت پذیرد.

برخی از کاربرد های دیتالاگر : 

• ثبت داده های هواشناسی مانند دما ، رطوبت ، سرعت باد ، جهت باد ، تابش خورشید در ایستگاه های هواشناسی
• ثبت داده های مربوط به سطح و دمای مایعات درون مخازن بزرگ (دیتالاگر سطح مخازن )
• ثبت داده های مربوط به فشار و دمای سیالات درون لوله ها ( دیتالاگر فشار و دما )
• ثبت دمای کوره ها ( دیتالاگر دما )
• ثبت دما در چرخه توزیع مواد فاسد شدنی حساس ( دیتالاگر دما )
• ثبت داده های جغرافیایی ناوگان های حمل و نقل ( دیتالاگر موقعیت جغرافیایی بر اساس GPS )
• ثبت ولتاژ ، جریان و .. مصرف کننده های الکتریکی ( دیتالاگر میزان مصرف )
• ثبت ولتاژ شبکه برق ( دیتالاگر برق )
• ثبت میزان غلظت گاز های موجود در هوا در کارخانجات مواد شیمیایی ( دیتالاگر غلظت گاز )
• ثبت دما و روبت در سالن های تولید قارچ ، مرغداری ها ، گاوداری ها ، گلخانه ها ، سردخانه ها ، انبار ها ( دیتا لاگر دما و رطوبت )
• ثبت شدت صوت در مکان های دارای آلودگی صوتی ( صوت سنج یا دیتالاگر صوت )

• اجزاء دیتا لاگر:

• سخت افزار: سخت افزار سیگنالهای موردنظر را به داده های دیجیتال تبدیل می کند که شامل سنسورها، مدارات بهبود سیگنال (مانند تقویت کننده و کاهنده های نویز) و مدارهای مبدل آنالوگ به دیجیتال.
• سخت افزار ذخیره سازی بلند مدت داده ها که معمولا کارت حافظه یا رایانه می باشد.
• نرم افزار دیتالاگر که برای جمع آوری، آنالیز و نمایش داده ها استفاده می شود
• کابل دیتالاگر که رابط بین دیتالاگر و کامپیوتر برای انتقال داده های ذخیره شده بر روی کامپیوتر

ورودی های دیتالاگرها

دیتالاگر معمولا به در دو دسته تولید می شوند:

۱- دیتالاگرها برای کاربرد خاص و ورودی های مشخص

۲- دیتالاگرهای یونیورسال با قابلیت پشتیبانی از تمامی سیگنالهای استاندارد.

سیگنال های استاندارد :

• پشتیبانی از ترموکوپل ها تمامی تایپهای J, K, R, S, T, N, E, B
• پشتیبانی از سنسورهای RTD و NTC
• پشتیبانی از سیگنالهای ولتاژ
• پشتیبانی از سیگنالهای جریان
• پشتیبانی از سیگنالهای مقاومتی

خصوصیات یک دیتالاگر

1- تعداد کانالها:  تعداد کانالهای دیتالاگر بیانگر تعداد سنسورها و مبدلهایی است که هم‌زمان قابل اتصال به دیتالاگر هستند.
2- فرکانس نمونه برداری: تعداد دفعاتی که دیتالاگر داده‌های هر سنسور را خوانده و به کامپیوتر یا حافظه منتقل می‌کند را فرکانس نمونه برداری دیتالاگر می گویند. به عنوان دیتالاگری که دارای فرکانس نمونه برداری ۳۰۰ هرتز است به این معنی است که در هر یک سیصدم ثانیه داده‌های بدست آمده از سنسورها به کامپیوتر منتقل می‌شود.
3- نوع سنسورهای پشتیبانی کننده: معمولاً هر دیتالاگری سنسورها و مبدلهای خاصی را پشتیبانی می‌کند. مثلاً یک دیتالاگر ممکن است تنها قادر به پشتیبانی سنسورهای حرارتی RTD باشد ولی قادر به پشتیبانی ترموکوپلها نباشد.
4- پردازش داده های جمع آوری شده: معمولاً هر دیتالاگر مجهز به یک نرم‌افزار است که امکان اعمال تنظیمات آن و مشاهده نمودارهای بدست آمده از سنسورها را حین نمونه برداری ممکن می‌کند.
5- مدت زمان ثبت اطلاعات: یک پارامتر اساسی در سیستم‌های دیتالاگر قابلیت ثبت اطلاعات برای مدت زمانی طولانی مثلاً چندین سال است. برای دست یابی به این هدف لازم است سیستم‌های دیتالاگر دارای رسانه‌های ذخیره سازی در حجم‌های بالا و مصرف انرژی بسیار کم باشند.

انواع دیتالاگر

اولین دیتالاگر ها ثبت اطلاعات را بر روی کاغذ انجام میدادند و تمامی اطلاعات را به صورت مداوم بر روی کاغذ رسم میکردند کم کم با پیشرفت تکنولوژی بر روی حافظه های Ram ذخیره کردند و امروزه علاوه بر روی حافظه اطلاعات را به صورت شبکه های صنعتی در اختیار کنترلرها و کامپیوترهای صنعتی قرار می دهند.

• دیتالاگرهای ثبت اطلاعات بر روی کاغذ
• دیتالاگرهای ثبت اطلاعات بر روی حافظه های جانبی
• دیتالاگرها با شبکه های صنعتی
• دیتالاگرهای هوشمند

    دیتالاگرهای ثبت اطلاعات بر روی کاغذ

  

   دیتالاگرها با شبکه های صنعتی و قابل اتصال به کامپیوتر

  
  

  دیتالاگرهای هوشمند

  نکات مهم جهت خرید دیتالاگر

  • به هرتعداد ورودی که نیاز دارید از آن نمونه بگیرید سعی کنید ۲۰% بیشتر از آن را در دیتالاگر در نظر بگیرید. برای مثال شما در یک پروژه نیاز به ثبت اطلاعات ۵ سنسور دما را دارید،هنگامی که قصد خرید دیتالاگر را دارید سعی کنید با ۶ کانال ورودی را انتخاب نمایید.

  • دقت کنید تا سنسور و یا ورودی مورد نیاز شما را دیتالاگر مورد نظر پشتیبانی نماید. برای مثال اگر سنسورهای شما از نوع ۴ تا۲۰ میلی آمپر است در هنگام خرید دقت فرمایید تا کانالهای ورودی دیتالاگر این نوع ورودی جریانی را پشتیبانی نماید.

  • فرکانس نمونه برداری از مهمترین پارامترهایی است که قبل از خرید برای انتخاب یک دیتالاگر باید در نظر بگیرید. فرکانس نمونه برداری در واقع مدت زمانی است که دیتالاگر نمونه از ورودی ها میگیرد مثلا شما نیاز دارید که هر ۱۰ میلی ثانیه یکبار از سیگنال های ورودی یک نمونه گرفته شود پس باید به این نکته قبل از خرید توجه کنید.

  • تعداد سمپلی که میتواند ذخیره نماید یا به طور ساده تر چه مدت میتواند اطلاعات را رکورد نماید.

  • روش نمایش اطلاعات، شما باید طبق نیازتان انتخاب کنید که دیتالاگر به چه صورت اطلاعات را در اختیار شما قرار دهد، به صورت شبکه صنعتی، اتصال به PC ، دسترسی به اطلاعات از طریق WIFI و…