تابلوهای برق فرمان موتوری به تابلوهایی گفته می شود که جهت کنترل موتورهای الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرند.می توان گفت این تابلو ها پر کاربردترین تابلو ها در صنعت هستند!
چون در صنعت بیشتر از موتورهای سه فاز روتور قفسه ای و تک فاز القایی استفاده می شود لذا این تابلو های فرمان بیشتر در زمینه کنترل این نوع موتورها ساخته می شوند.
تابلوهای فرمان موتوری به دو صورت فیکس و کشویی ساخته می شوند.
در نوع فیکس قطعات به صورت ثابت در محل خود در تابلو نصب می شوند.در این حالت اگر بعدا لازم شد تابلو تغییر کند یا مثلا توان موتورها تغییر کند ایجاد تغییرات سخت و در بعضی مواقع غیر ممکن می شود.
در شکل زیر تصویر یک تابلوی فیکس فرمان موتوری آورده شده است.
در تابلو های کشویی یا ماجولار هر مدار فرمان در یک کشو یا ماجول قرار می گیرد.این کار چند حسن دارد:
۱- اول اینکه به راحتی کشوی معیوب را می توان تعمیر یا تعویض کرد
۲- حفاظت اشخاص در سرویس این تابلو لحاظ شده به این صورت که تا برق کشو توسط سوئیچ قطع نشود نمی توان کشو را از تابلو خارج کرد
۳- عیب یابی تابلو راحت تر است
۴- امکان مانیتورینگ تابلو در این حالت وجود دارد. یعنی شما با یک نرم افزار مانیتورینگ می توانید از روی صفحه مانیتور صنعتی یا کامپیوتر عملکرد تابلو از قبیل روشن و خاموش شدن موتورها ، قطع و وصل کلید ها،نقاطی که اضافه بار ایجاد شده و غیره را ببینید.
۵- امکان توسعه تابلو راحتتر خواهد بود.چنانچه چند موتور دیگر برای کنترل به واحد صنعتی اضافه شد با اضافه کردن کشو ها یا یونیتها ( یونیتها : به هر واحد که دارای چندین کشو است گفته می شود) امکان کنترل این موتورها نیز فراهم می شود.
شکل زیر یک تابلوی کشویی و کشوی مورد نظر را نشان می دهد.
اما در تابلو های فرمان موتوری چه مدارهایی وجود دارد؟
اگر موتور ما جهت کنترل از نوع سه فاز روتور قفسه ای باشد بایستی یکی از مدارهای زیر را جهت کنترل موتور در نظر گرفت:
انواع مدارهای کنترل موتور و روشها
۱- روش راه اندازی مستقیم موتور با کنتاکتور و مدار های فرمان کنتاکتوری
۲- روش راه اندازی موتور به صورت ستاره مثلث به کمک مدارهای فرمان کنتاکتوری
۳- روش های ۱ و ۲ همراه مدار فرمان PLC یا رله های هوشمند
۴- راه اندازی موتور با درایو های الکتریکی
۵- راه اندازی موتور با سافت استارترها ( استارترهای نرم موتور)
۶- راه اندازی موتور به کمک مدارات الکترونیک قدرت شامل پل های تشکیل شده از IGBT ها و مدولاسیونهایی نظیر PWM وspwm
تنها در روشهای شماره ۴ و ۶ است که می توان هم دور موتور و هم گشتاور آن را تغییر داد
از روش مستقیم معمولا در مواردی می توان استفاده کرد که توان موتور کمتر از ۴ کیلو وات باشد
از روش ستاره مثلث تا جایی می توان استفاده کرد که گشتاور بار کمتر از ۵۰ درصد گشتاور نامی موتور باشد.در غیر این صورت باید از روشهای دیگر مثل سافت استارتر استفاده کرد.
لازم به ذکر است که در تابلو های فرمان موتوری می توان به جای کنتاکتورها از SSR ها نیز استفاده کرد که هم عمر طولانی تری دارند و هم سر و صدای کمتر.